Aktualności PK

  – Polska w ciągu ostatnich 30 lat dokonała skoku cywilizacyjnego dzięki organicznej pracy naszych inżynierów i naukowców. Jesteśmy bardzo mocnym filarem polskiego rozwoju i gospodarki mimo naprawdę niskich nakładów finansowych na polską naukę – mówi w wywiadzie dla „Dziennika Polskiego” i „Gazety Krakowskiej” prof. dr hab. inż. Andrzej SZARATA, rektor Politechniki Krakowskiej       Paulina Szymczewska, Dziennik Polski:: Politechnika Krakowska – w odpowiedzi na wyzwania inżynierskie współczesnego świata – uruchomiła kolejne nowe, przyszłościowe kierunki studiów. Jakie?   Prof. Andrzej Szarata, rektor Politechniki Krakowskiej: W ostatnich latach regularnie proponujemy nowości zarówno, jeśli chodzi o kierunki studiów, jak i specjalności w ramach kierunków. Odpowiadamy w ten sposób na potrzeby gospodarki i rynku pracy. Wprowadziliśmy do oferty m.in. takie nowości jak: ekotechnologie dla zrównoważonego rozwoju, energetyka jądrowa, informatyka materiałowa, biotechnologia przemysłowa, geoinformatyka, inżynieria i gospodarka wodna, odnawialne źródła energii i infrastruktura komunalna, technologie przemysłu 4.0 czy elektromobilność. Wiele z naszych nowych propozycji to odpowiedź na wyzwania środowiskowe, klimatyczne, energetyczne, które będą potrzebować nowych specjalistów. Te prośrodowiskowe kierunki cieszą dużą popularnością w rekrutacji, widać trafiły w zainteresowania młodych ludzi, którzy czują się odpowiedzialni za przyszłość świata i chcą go mądrze kreować. A do tego potrzebują zasobów m.in. w postaci dobrego wykształcenia. Mocno zmieniamy też programy kształcenia na naszych sztandarowych kierunkach, np. budownictwie, transporcie, architekturze, mechanice i budowie maszyn, energetyce, elektrotechnice czy automatyce i robotyce. Musimy trzymać rękę na pulsie, bo w obszarze nauk technicznych przyrost wiedzy, wynikający m.in. z badań naukowych, a do tego postęp technologiczny, następują w błyskawicznym tempie. W badaniach naukowych Politechnika Krakowska mocno rozwija tematykę energetyki, zwłaszcza odnawialnej, jądrowej, wodorowej, energooszczędności materiałów i procesów technologicznych, zielonej chemii, gospodarki obiegu zamkniętego. A to, co robimy w nauce, przekłada się na kierunki, na których kształcimy.      W kształceniu w dobie sztucznej inteligencji coraz ważniejsze chyba staje się nie tylko, czego uczyć, ale jak kształcić.   Zdecydowanie. W dobie dynamicznie rozwijających się nowych technologii, choćby sztucznej inteligencji czy rozszerzonej rzeczywistości, nie sposób zostać przy głoszeniu wykładów i rozwiązywaniu zadań na ćwiczeniach. Trzeba przekazywać wiedzę nowymi sposobami, narzędzia i język kształcenia dostosowywać do nowego pokolenia studentów. Dlatego na Politechnice Krakowskiej coraz mocniej stawiamy m.in. na Project Based Learning, czyli kształcenie oparte na realizacji projektów. Grupy studenckie rozwiązują realne problemy inżynierskie, zgłoszone np. przez partnerów uczelni – firmy czy samorządy. Taki model kształcenia inżynierskiego jest korzystny dla wszystkich stron – nasi partnerzy wdrażają rozwiązania, opracowane we współpracy ze studentami i ekspertami uczelni, ale też wskazują, jakich inżynierów potrzebują. Studenci wiedzę zdobytą na studiach od razu przekładają na inżynierską praktykę. Mogą też szybko znajdować pracodawców. Nową formą kształcenia, którą bardzo mocno rozwijamy, są mikrokursy i mikroszkolenia, certyfikowane mikropoświadczeniami. To krótkie, kilkugodzinne seminaria czy warsztaty, które służą wzmocnieniu konkretnych specjalistycznych kompetencji. Są dobrym przykładem nowego typu myślenia o edukacji, które trzeba umiejętnie wpleść w bardziej tradycyjne formy zajęć. Mikrokursy to będzie coraz popularniejsza forma edukacji, nie tylko na uczelniach. Zdobyta w taki szybki, ukierunkowany sposób umiejętność zawodowa będzie poświadczona w technologii blockchain, czyli przez powszechnie honorowany, cyfrowy dowód, którym uczelnia gwarantuje wiarygodność mikropoświadczenia i jakość nabytej przez jego posiadacza wiedzy. Musimy stale znajdować sposoby, by optymalnie łączyć takie nowe formy kształcenia z ofertą studiów I i II stopnia.     Wspomniał Pan o współpracy z otoczeniem biznesowym i samorządami. Dużo słyszymy o nowych partnerstwach Politechniki, nowych porozumieniach z partnerami biznesowymi i przemysłowymi. To ważne dla uczelni, dla studentów?   Współpracujemy z biznesem i przemysłem na bardzo wielu polach. Ale chcę też podkreślić: na Politechnice Krakowskiej bardzo mocno stawiamy też na współpracę z samorządami. Potrzebują bardzo podobnego inżynierskiego wsparcia co przemysł, bo mieszkańcy miast i regionów chcą żyć w inteligentnych miastach, zielonych i zdrowych, a nasi eksperci i absolwenci wiedzą, jak je projektować, budować i nimi zarządzać.   Współpraca z biznesem to wspólne z firmami staże i praktyki dla studentów, programy stypendialne fundowane przez partnerów uczelni czy patronaty firm technologicznych nad naszymi kierunkami studiów. To się bardzo często kończy propozycją pracy dla studenta. Pracodawcy, którzy zatrudniają naszych absolwentów, zasiadają w Radach Biznesu przy wydziałach, uczestniczą w tworzeniu naszych programów studiów. Mamy też studia czy specjalności wspólnie prowadzone przez uczelnię i firmy. Świetnie to się sprawdza np. na naszej specjalności inżynieria pojazdów szynowych, prowadzonej wspólnie z Newagiem i grupą firm kolejowych.   Znakomitym wstępem do wejścia na rynek pracy jest też realizacja prac dyplomowych przez naszych studentów na realne tematy, zaproponowane przez naszych partnerów z firm i samorządów. Studenckie warsztaty, dedykowane sprawom konkretnej gminy, miasta, miasteczka, dzielnicy to bardzo ceniony przez naszych partnerów samorządowych wstęp do prawdziwych zmian – w zagospodarowaniu przestrzennym, organizacji transportu, rewitalizacji miejsc, które mogą na nowo służyć mieszkańcom. Kraków, Tarnów, Nowy Sącz, Żywiec, Dobczyce, Miechów, Sułkowice, Rabka, Przemyśl, Hrubieszów – to tylko kilka przykładów miast, które ostatnio wspieramy studenckimi inspiracjami i wiedzą naszych ekspertów. Dydaktyka to jeden filar naszych relacji z przemysłem oraz partnerami gospodarczymi i samorządowymi.   Drugi, bardzo ważny filar to szeroka kooperacja przy realizacji projektów badawczo-rozwojowych, czy to w ramach krajowych i europejskich programów, czy bilateralnych partnerstw. Mamy podpisanych wiele porozumień o współpracy i one naprawdę nie pozostają tylko na papierze. Opracowujemy i pomagamy firmom wdrażać innowacje, które zmieniają ich biznesy, unowocześniają je, pozwalają zoptymalizować koszty i podnieść zyski. Dlatego czasem denerwuję się, gdy jestem pytany, dlaczego Polska nisko plasuje się w rankingach innowacyjności, dlaczego polskie uczelnie są w nich mniej widocznej niż inne europejskie. Podkreślam wtedy, że rankingi innowacyjności, nastawione przede wszystkim na liczenie patentów, nie pokazują całości innowacyjnej pracy polskich inżynierów. A to polscy inżynierowie stoją za polskim cudem gospodarczym, za najlepszą jakościowo wodą w krakowskich kranach, za 5000 km świetnych dróg szybkiego ruchu w Polsce. Stoją też za sukcesami zagranicznych firm, które w naszym kraju ulokowały swoje siedziby.   Chyba nie doceniamy wystarczająco tego typu innowacji, które są wszędzie i czynią nasz świat lepszym. Myśląc wąsko – o innowacjach wyłącznie jako patentach – pomijamy wiele nieopatentowanych rozwiązań polskich inżynierów, które wykorzystuje się we wszystkich sektorach gospodarki, w przemyśle, budownictwie, transporcie. Polska w ciągu ostatnich 30 lat dokonała skoku cywilizacyjnego dzięki organicznej pracy naszych inżynierów i naszych naukowców. Jesteśmy bardzo mocnym filarem polskiego rozwoju i polskiej gospodarki, mimo naprawdę niskich nakładów finansowych na polską naukę. Przykład tylko z naszego podwórka z ostatnich dni: wspólnie z Mostostalem Kraków Politechnika zaangażuje się w projekt budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Będą w nim potrzebni inżynierowie wszystkich branż.   Inny przykład: właśnie rozstrzygnięty został konkurs Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na wspólne projekty firm i jednostek badawczych w ramach szybkiej ścieżki FENG. Jesteśmy partnerem trzech takich projektów, każdy za kilkadziesiąt milionów złotych. Będziemy wspólnie z firmami pracować nad systemem zasilania modeli transportowych zbiorami danych z sieci komórkowej, innowacyjną metodą diagnostyki konstrukcji budowlanych czy recepturą innowacyjnej mieszanki betonowej, która będzie mogła oczyszczać powietrze z zanieczyszczeń. Innowacje – we współpracy Politechniki z biznesem i samorządami – dzieją się każdego dnia.   Skoro o innowacjach mowa… PK jest w gronie uczelni z największą liczbą przedsięwzięć, które uzyskały finansowe wsparcie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach konkursu „Studenckie koła naukowe tworzą innowacje”. Dużo takich kół działa na Politechnice? Co dzięki nim zyskują studenci?   Mamy bardzo mocny ruch kół naukowych – blisko 100 kół naukowych skupiających ponad 1,5 tys. studentów. Powołaliśmy też specjalną jednostkę do wspierania studenckich innowacji – FutureLab PK. W ciągu pięciu lat wsparła ona realizację ponad 100 projektów studenckich. Wspieramy aktywnych studentów bardzo mocno, także finansowo – uczelnia stworzyła własny fundusz stypendialny na przyznawane dwa razy do roku stypendia dla najbardziej aktywnych naukowo studentów. Mamy też nagrody dla najlepszych studentów I roku.   W ramach FutureLab i ruchu kół naukowych dajemy pieniądze na realizację najbardziej odlotowych pomysłów, na jakie tylko nasi studenci mogą wpaść. Chcą budować betonowe kajaki? Pomagamy. Chcą budować wodorowy bolid? Proszę bardzo. Chcą konstruować roboty, łaziki marsjańskie, rakiety? Mogą to robić. Chcą szukać leków na raka i materiałów leczących rany? Dajemy na to środki. Wspieramy studenckie poszukiwania, niekonieczne sukcesy, bo w nauce więcej niż z sukcesów można się nauczyć z porażek. Droga do celu uczy więcej niż dotarcie do niego. Obserwujemy z radością, jak ta dodatkowa działalność rozwija studentów, uczy ich też, ich jak skutecznie pozyskiwać środki na badania, choćby w takim konkursie jak ten ministerialny na studenckie innowacje. Studenci Politechniki Krakowskiej regularnie rozbijają w nim grantowy bank.     Nowoczesne kształcenie to także ciągły rozwój i rozbudowa uczelnianego zaplecza, infrastruktury, pracowni badawczych itp. W minionym roku akademickim baza laboratoryjna PK poszerzyła się o kolejne unikatowe pracownie: laboratorium VR, Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych i Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej. Czym się zajmują?   – Za nami rzeczywiście czas dużych inwestycji w laboratoria – i te nowe, które budowaliśmy od zera, i te, które były już w naszych zasobach, a dzięki inwestycjom w nową infrastrukturę zyskały światowe możliwości badawcze. Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej to perełka na międzynarodową skalę – unikatowe narzędzie m.in. do walki o czyste powietrze, bo można tu badać kanały przewietrzania miast, kwestie transportu zanieczyszczeń czy dynamicznego oddziaływania na smog. Nowatorska i – z czego jesteśmy szczególnie dumni – autorsko zaprojektowana infrastruktura laboratorium pozwala naszym specjalistom prowadzić badania z zakresu inżynierii wiatrowej, inżynierii śniegowej i inżynierii środowiska, ale też testować innowacyjne rozwiązania dla energetyki wiatrowej, rynku materiałów i produktów budowlanych. Z laboratorium korzystają już firmy, globalny potentat Fakro testuje tu swoje nowe okna. Ale pomagamy tu również polskim skoczkom, dzięki współpracy z Polskim Związkiem Narciarskim.   W 2024 r. otworzyliśmy też Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych. Mamy tu światowej klasy aparaturę do wykonywania najdokładniejszych pomiarów w skali od nano do wielkogabarytowej. Takie pomiary są kluczem do rozwijania najbardziej zaawansowanych technologii we wszystkich gałęziach przemysłu. Potrzeba ich wszędzie tam, gdzie od precyzji urządzeń zależy bezpieczeństwo ludzi, niezawodność maszyn i procesów produkcyjnych, jakość i cena produktów oraz usług. Będziemy nadal rozwijać to miejsce, pozyskaliśmy już bardzo duże środki na nową, unikatową aparaturę dla LUPW.   Laboratorium VR to nowa pracownia komputerowa dla studentów. Mają tu dostęp do najnowszych technologii dotyczących modelowania informacji o budynku (BIM), mogą zanurzyć się w wirtualnej rzeczywistości i uczyć budownictwa cyfrowego, informatyki, grafiki komputerowej czy technologii związanych z tworzeniem gier komputerowych. Pracownia powstała we współpracy z sądecką firmą ERBET, która wsparła projekt finansowo. Wiele firm z nami współpracujących funduje dla naszych studentów pracownie, sale wykładowe, strefy coworkingowe, które nowocześnie wyposaża, a potem organizuje tu branżowe seminaria, warsztaty, eksperckie wykłady.   Nowa aparatura badawcza pojawiła się w ostatnim czasie także w Laboratorium Technologii Paliw Alternatywnych czy w nowym Akredytowanym Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych.   (…) – 80-lecie Politechniki Krakowskiej to nie tylko okazja do podsumowań, ale też do spojrzenia w przyszłość. Jakie nowe wyzwania przed wami?   – W obszarze nauki jednym z najważniejszych są przygotowania do konkursu Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza. Po udanej ostatniej ewaluacji otrzymaliśmy z ministerstwa nauki zaproszenie do podjęcia takich starań. Chcemy podjąć rękawicę i w 2026 roku przystąpić do kolejnego konkursu na uczelnie badawcze. Pracujemy nad nową strategią naukowego rozwoju i ewolucyjnie chcemy się zmieniać, by zdynamizować aktywność badawczą, a w dydaktyce mocniej postawić na nowoczesne narzędzia i metody kształcenia.   Uczelnia mocniej postawi też na umiędzynarodowienie, rozwijając m.in. współpracę w ramach Uniwersytetu Europejskiego STARS EU oraz wychodząc z promocją swoich technologii i badań za Ocean – w ramach Poland in Silicon Valley Center for Science, Innovation, and Entrepeneurship. W Dolinie Krzemowej pokażemy m.in. technologie dla zeroemisyjnego budownictwa nowej generacji, innowacyjne biokompozyty dla medycyny i implantologii, polimerowe złącza przydatne m.in. do ochrony antysejsmicznej, hiperkompleksowe sieci neuronowe, rozwiązania z obszaru energetyki wodorowej czy autonomiczne systemy energetyczne oparte na OZE.   Wyzwaniem będzie na pewno takie kreowanie naszej oferty edukacyjnej i programów studiów, żeby przygotować absolwentów do pracy w zawodach, które dziś trudno przewidzieć. Technologie w takim tempie zmieniają potrzeby gospodarki i rynku pracy, że szybko będą potrzebni specjaliści w zawodach, których nazw nawet jeszcze nie ma. Uczelnie muszą z jednej strony być dalekowzroczne w przewidywaniu potrzeb, a z drugiej – elastyczne w organizacji procesu kształcenia. Ważne, żeby przygotowywały absolwentów do uczenia się przez całe życie, dawały solidną wiedzę i umiejętności, które będą podstawą wieloletniej aktywności zawodowej, będą też uczyły samodzielności w myśleniu i kreatywności w działaniu.   No i jedno z najtrudniejszych wyzwań to skuteczne konkurowanie o środki na badania, zdobywanie większej liczby grantów, zwłaszcza międzynarodowych. Nakłady na naukę w Polsce nie rosną, a wręcz maleją. Nasza nauka ma wciąż nieporównywalnie gorsze warunki finansowe do rozwoju niż inne kraje Europy. Wyzwaniem dla całego świata akademickiego w Polsce jest budowanie nauce dobrego PR-u i przekonywanie, że wydatki na nią to inwestycja wysokiego zwrotu.   Rozmawiała: Paulina Szymczewska   Cały wywiad na łamach dodatku Strefa Biznesu w „Gazety Krakowskiej”

  Czy zabytki mogą stać się wzorem ekologicznej i energooszczędnej transformacji? Międzynarodowy zespół naukowców, w tym specjaliści z Politechniki Krakowskiej, udowadnia, że tak. Dzięki projektowi badawczemu FuturHist, łączącemu nowoczesne technologie z poszanowaniem historycznego dziedzictwa, możliwe będzie obniżenie zużycia energii nawet o 60% w budynkach takich jak XIX-wieczna kamienica przy ul. Kościuszki w Krakowie. Wyjątkowy projekt naukowy może być początkiem zielonej rewolucji w europejskim budownictwie historycznym.     Unijna współpraca dla energetycznej efektywności budynków historyczych     Przedsięwzięcie badawczo-innowacyjne, realizowane z unijnego programu Horyzont Europa, skupia naukowców z Włoch, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Polski, reprezentowanej przez Politechnikę Krakowską. Celem współpracy jest stworzenie standardów działań, zmierzających do zwiększania efektywności energetycznej budynków historycznych. Projekt realizowany jest pilotażowo w czterech budynkach czterech europejskich miast: w Kordobie, Edynburgu, Linköping i Krakowie. Z efektów współpracy mogą skorzystać nie tylko one, ale też inne historyczne miasta, które troskę o zachowanie dziedzictwa muszą połączyć z wymaganiami ekonomicznymi i środwiskowymi aktualnych czasów. Skala wyzwań jest bardzo duża. W samym Krakowie naukowcy Politechniki przy współpracy z Zarządem Budynków Komunalnych, także uczestniczącym w projekcie, wytypowali przynajmniej 3,5 tys. cennych historycznie budynków, które mogłyby przejść energetyczną metamorfozę według wzorców wypracowanych w międzynarodowym projekcie "FuturHist – Trwałe zabezpieczenie budynków zabytkowych w oparciu o indywidualnie opracowane zestawy interwencji".         – Dokonaliśmy dogłębnego rozpoznania tego typu budynków, do którego należy kamienica przy ul. Kościuszki. Dla oszacowania liczby takich obiektów w Krakowie zbadaliśmy dane z ewidencji gruntów i budynków, a także rejestr zabytków i gminną ewidencję zabytków. Wiemy, że podobnych obiektów, nadających się do tego energooszczędnej modernizacji, jest w Krakowie prawie 3500. Zidentyfikowaliśmy 2307 kamienic, które mogłyby zostać poddane termomodernizacji na podstawie wyników projektu, co stanowi 1,92% zabudowy całego Krakowa, oraz 1183 willi (0,98% zabudowy) – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK, kierująca pracami polskiego zespołu badawczego. Naukowcy oceniają jednak, że liczby te są niedoszacowane ze względu na niepełne dane dotyczące roku budowy w ewidencji gruntów i budynków.     Krakowskim budynkiem demonstracyjnym, wybranym przez interdyscyplinarny zespół naukowców Politechniki do energetycznej rewolucji, jest kamienica z pierwszej połowy XIX w. przy ulicy Kościuszki 18. Budynek znajduje się w zwartej zabudowie na obrzeżach historycznego centrum miasta i jest zarządzany przez Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie. Stoi w pobliżu Skweru Lajkonika Zwierzynieckiego, Wawelu i Bulwaru Rodła nad rzeką Wisłą, mieściła się tu dawniej apteka Pod Aniołem Stróżem (obecnie Antykwariat Abecadło). W ramach projektu FuturHist został zbadany m.in. pod kątem ilości energii zużywanej każdego dnia, szczelności, parametrów termicznych cegieł, z których go wybudowano.     – Razem z partnerami przemysłowymi z Włoch i Niemiec pracujemy nad zastosowaniem przyjaznych środowisku materiałów, które będą wykorzystane do termomodernizacji takich budynków. To np. właściwe płyty do ocieplania od wewnątrz i od zewnątrz, których produkcja powoduje sekwestrację węgla, co obniża emisję CO2 i ślad węglowy termomodernizacji – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.     Uniwersalne wzory do wdrażania w europejskiej skali     Drugim etapem projektu będzie wdrożenie wypracowanych rozwiązań w budynkach demonstracyjnych. Podobnie jak zdecydowana większość (83%) budynków historycznych w Polsce, kamienica przy ulicy Kościuszki 18 jest podpiwniczona, ze ścianami z litej cegły i z oknami skrzynkowymi. Planuje się zastosowanie w niej takich rozwiązań jak: izolacja ścian zewnętrznych, docieplenie od wewnątrz, wprowadzenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła czy wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania energią. Sprawdzono także możliwości wykorzystania energii odnawialnej przy zasilaniu budynku.   – Konkretne rozwiązania w tym zakresie zostaną opracowane przy wsparciu partnerów zagranicznych. Po zastosowaniu ich w budynku rozpocznie się kolejny etap badawczy, w ramach którego będziemy w sposób ciągły monitorować zachowanie ścian budynku pod względem przewodzenia ciepła i wilgotności, jakość powietrza i komfort cieplny w pomieszczeniach budynku, oraz ilość zużywanej przez niego energii – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.     – Wszystkie te działania zmierzają do zmniejszenia zapotrzebowania budynków historycznych na energię o minimum 60%, przy zachowaniu ich wartości historycznych i kulturowych. Ostatecznym celem naszej naukowej współpracy jest stworzenie standardów energooszczędnej modernizacji zabytków, które będą możliwe do zastosowania przy wielu różnych konstrukcjach historycznych – mówi dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, członek zespołu badawczego.     W finale projektu opracowane więc zostaną uniwersalne standardy energooszczędnej modernizacji budynków historycznych, które można będzie wdrażać na szeroką skalę w różnych europejskich miastach, co przyspieszy transformację energetyczną zabytków. Inwestycje w ochronę dziedzictwa staną się dzięki temu bardziej opłacalne i przystępne finansowo, a jednocześnie będą sprzyjać ochronie środowiska. Możliwe będzie zachowanie unikalnego dziedzictwa architektonicznego w miastach takich jak Kraków, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do wymagań współczesności.     Interdyscyplinarny zespół naukowców z Politechniki Krakowskiej     Przy projekcie FuturHist pracuje doświadczony zespół badawczy z Politechniki Krakowskiej pod kierownictwem dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Lei, prof. PK w składzie: dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, dr inż. arch. Ernestyna Szpakowska-Loranc, dr inż. arch. Filip Suchoń, mgr inż. arch. Krzysztof Klus oraz mgr inż. arch. Anna Bochnia z Wydziału Architektury, dr hab. inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak, prof. PK z Małopolskiego Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego PK, dr hab. inż. Marzena Nowak-Ocłoń, prof. PK z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki oraz dr hab. inż. Tomasz Kisilewicz, prof. PK z Wydziału Inżynierii Lądowej. Ze strony ZBK pracami kieruje Marcin Paradyż, zastępca dyrektora ds. Technicznych oraz Roksana Kurek. Oprócz PK i ZBK przy projekcie pracuje również Fundacja Sendzimira i reprezentujący ją Ewelina Pękała oraz dr Tomasz Jeleński (także pracownik PK).     Liderem badawczym projekt FuturHist, finansowanego w ramach programu Unii Europejskiej Horyzont Europa, jest Akademia Europejska we włoskim Bolzano. Partnerami projektu są: Politechnika Krakowska, Gmina Miejska Kraków, EURAC - Accademia Europea di Bolzano (Włochy), Agencia de la Vivienda y Rehabilitación de Andalucia (Hiszpania), Uppsala Universitet (Szwecja), Svenska kyrkan (Szwecja), Erik Arkitekter A/S (Dania), White Arkitekter (Szwecja), Aalborg University (Dania), ICOMOS - Conseil International des monuments et des sites (Francja), University of Strathclyde (Wielka Brytania), Natürlich Bauen (Austria), Nerobutto SRL Società Benefit (Włochy), Edinburgh World Heritage Trust (Wielka Brytania), Calchera San Giorgio (Włochy), Holzmanufaktur Rottweil GmbH (Niemcy) oraz INTBAU - International Network for Traditional Building, Architecture & Urbanism (Wielka Brytania). Komunikacją na temat projektu w Polsce zajmuje się Fundacja Sendzimira.                     (jp,m)   {fastsocialshare}

  Czy zabytki mogą stać się wzorem ekologicznej i energooszczędnej transformacji? Międzynarodowy zespół naukowców, w tym specjaliści z Politechniki Krakowskiej, udowadnia, że tak. Dzięki projektowi badawczemu FuturHist, łączącemu nowoczesne technologie z poszanowaniem historycznego dziedzictwa, możliwe będzie obniżenie zużycia energii nawet o 60% w budynkach takich jak XIX-wieczna kamienica przy ul. Kościuszki w Krakowie. Wyjątkowy projekt naukowy może być początkiem zielonej rewolucji w europejskim budownictwie historycznym.     Unijna współpraca dla energetycznej efektywności budynków historycznych     Przedsięwzięcie badawczo-innowacyjne, realizowane z unijnego programu Horyzont Europa, skupia naukowców z Włoch, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Polski, reprezentowanej przez Politechnikę Krakowską. Celem współpracy jest stworzenie standardów działań, zmierzających do zwiększania efektywności energetycznej budynków historycznych. Projekt realizowany jest pilotażowo w czterech budynkach czterech europejskich miast: w Kordobie, Edynburgu, Linköping i Krakowie. Z efektów współpracy mogą skorzystać nie tylko one, ale też inne historyczne miasta, które troskę o zachowanie dziedzictwa muszą połączyć z wymaganiami ekonomicznymi i środowiskowymi aktualnych czasów. Skala wyzwań jest bardzo duża. W samym Krakowie naukowcy Politechniki przy współpracy z Zarządem Budynków Komunalnych, także uczestniczącym w projekcie, wytypowali przynajmniej 3,5 tys. cennych historycznie budynków, które mogłyby przejść energetyczną metamorfozę według wzorców wypracowanych w międzynarodowym projekcie "FuturHist – Trwałe zabezpieczenie budynków zabytkowych w oparciu o indywidualnie opracowane zestawy interwencji". Krakowskim budynkiem demonstracyjnym, wybranym przez interdyscyplinarny zespół naukowców Politechniki do energetycznej rewolucji, jest kamienica z pierwszej połowy XIX w. przy ulicy Kościuszki 18.          – Dokonaliśmy dogłębnego rozpoznania tego typu budynków, do którego należy kamienica przy ul. Kościuszki. Dla oszacowania liczby takich obiektów w Krakowie zbadaliśmy dane z ewidencji gruntów i budynków, a także rejestr zabytków i gminną ewidencję zabytków. Wiemy, że podobnych obiektów, nadających się do tego energooszczędnej modernizacji, jest w Krakowie prawie 3500. Zidentyfikowaliśmy 2307 kamienic, które mogłyby zostać poddane termomodernizacji na podstawie wyników projektu, co stanowi 1,92% zabudowy całego Krakowa, oraz 1183 willi (0,98% zabudowy) – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK, kierująca pracami polskiego zespołu badawczego. Naukowcy oceniają jednak, że liczby te są niedoszacowane ze względu na niepełne dane dotyczące roku budowy w ewidencji gruntów i budynków.     Kamienica uczestnicząca w projekcie znajduje się w zwartej zabudowie na obrzeżach historycznego centrum miasta i jest zarządzana przez Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie. Stoi w pobliżu Skweru Lajkonika Zwierzynieckiego, Wawelu i Bulwaru Rodła nad rzeką Wisłą, mieściła się tu dawniej apteka Pod Aniołem Stróżem (obecnie Antykwariat Abecadło). W ramach projektu FuturHist została zbadana m.in. pod kątem ilości energii zużywanej każdego dnia, szczelności, parametrów termicznych cegieł, z których ją wybudowano.     – Razem z partnerami przemysłowymi z Włoch i Niemiec pracujemy nad zastosowaniem przyjaznych środowisku materiałów, które będą wykorzystane do termomodernizacji takich budynków. To np. właściwe płyty do ocieplania od wewnątrz i od zewnątrz, których produkcja powoduje sekwestrację węgla, co obniża emisję CO2 i ślad węglowy termomodernizacji – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.     Uniwersalne wzory do wdrażania w europejskiej skali     Drugim etapem projektu będzie wdrożenie wypracowanych rozwiązań w budynkach demonstracyjnych. Podobnie jak zdecydowana większość (83%) budynków historycznych w Polsce, kamienica przy ulicy Kościuszki 18 jest podpiwniczona, ze ścianami z litej cegły i z oknami skrzynkowymi. Planuje się zastosowanie w niej takich rozwiązań jak: izolacja ścian zewnętrznych, docieplenie od wewnątrz, wprowadzenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła czy wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania energią. Sprawdzono także możliwości wykorzystania energii odnawialnej przy zasilaniu budynku.   – Konkretne rozwiązania w tym zakresie zostaną opracowane przy wsparciu partnerów zagranicznych. Po zastosowaniu ich w budynku rozpocznie się kolejny etap badawczy, w ramach którego będziemy w sposób ciągły monitorować zachowanie ścian budynku pod względem przewodzenia ciepła i wilgotności, jakość powietrza i komfort cieplny w pomieszczeniach budynku, oraz ilość zużywanej przez niego energii – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.     – Wszystkie te działania zmierzają do zmniejszenia zapotrzebowania budynków historycznych na energię o minimum 60%, przy zachowaniu ich wartości historycznych i kulturowych. Ostatecznym celem naszej naukowej współpracy jest stworzenie standardów energooszczędnej modernizacji zabytków, które będą możliwe do zastosowania przy wielu różnych konstrukcjach historycznych – mówi dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, członek zespołu badawczego.     W finale projektu opracowane więc zostaną uniwersalne standardy energooszczędnej modernizacji budynków historycznych, które można będzie wdrażać na szeroką skalę w różnych europejskich miastach, co przyspieszy transformację energetyczną zabytków. Inwestycje w ochronę dziedzictwa staną się dzięki temu bardziej opłacalne i przystępne finansowo, a jednocześnie będą sprzyjać ochronie środowiska. Możliwe będzie zachowanie unikalnego dziedzictwa architektonicznego w miastach takich jak Kraków, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do wymagań współczesności.     Interdyscyplinarny zespół naukowców z Politechniki Krakowskiej     Przy projekcie FuturHist pracuje doświadczony zespół badawczy z Politechniki Krakowskiej pod kierownictwem dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Lei, prof. PK w składzie: dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, dr inż. arch. Ernestyna Szpakowska-Loranc, dr inż. arch. Filip Suchoń, mgr inż. arch. Krzysztof Klus oraz mgr inż. arch. Anna Bochnia z Wydziału Architektury, dr hab. inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak, prof. PK z Małopolskiego Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego PK, dr hab. inż. Marzena Nowak-Ocłoń, prof. PK z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki oraz dr hab. inż. Tomasz Kisilewicz, prof. PK z Wydziału Inżynierii Lądowej. Ze strony ZBK pracami kieruje Marcin Paradyż, zastępca dyrektora ds. Technicznych oraz Roksana Kurek. Oprócz PK i ZBK przy projekcie pracuje również Fundacja Sendzimira i reprezentujący ją Ewelina Pękała oraz dr Tomasz Jeleński (także pracownik PK).     Liderem badawczym projekt FuturHist, finansowanego w ramach programu Unii Europejskiej Horyzont Europa, jest Akademia Europejska we włoskim Bolzano. Partnerami projektu są: Politechnika Krakowska, Gmina Miejska Kraków, EURAC - Accademia Europea di Bolzano (Włochy), Agencia de la Vivienda y Rehabilitación de Andalucia (Hiszpania), Uppsala Universitet (Szwecja), Svenska kyrkan (Szwecja), Erik Arkitekter A/S (Dania), White Arkitekter (Szwecja), Aalborg University (Dania), ICOMOS - Conseil International des monuments et des sites (Francja), University of Strathclyde (Wielka Brytania), Natürlich Bauen (Austria), Nerobutto SRL Società Benefit (Włochy), Edinburgh World Heritage Trust (Wielka Brytania), Calchera San Giorgio (Włochy), Holzmanufaktur Rottweil GmbH (Niemcy) oraz INTBAU - International Network for Traditional Building, Architecture & Urbanism (Wielka Brytania). Komunikacją na temat projektu w Polsce zajmuje się Fundacja Sendzimira.                     Na grupowym, od lewej: Marcin Paradyż (ZBK), dr inż. Filip Suchoń (WA PK), dr hab. inż. arch Kinga Racoń-Leja, prof. PK i dr inż. Tomasz Jeleński / Fot. Antoni Stąpor (jp,m)   {fastsocialshare}

  Ponad 7 milionów złotych Politechnika Krakowska zainwestuje w realizację projektu „Dostępna PK+”, który zmieni uczelnię w miejsce jeszcze bardziej przyjazne dla osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami. Zainstalujemy nową windę, podnośniki i toalety dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, kampus dokładniej opiszemy m.in. w alfabecie Braille’a, tak, żeby łatwiej było się po nim poruszać. Zainwestujemy w nowe programy komputerowe, które ułatwią uczenie się, będzie też wygodniejszy książkomat i nowy bus, dostosowany do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami. Uprościmy język dokumentów i aktów prawnych, tak, by były bardziej zrozumiałe dla wszystkich członków naszej społeczności. Przeszkolimy nauczycieli akademickich i pracowników administracji, by lepiej rozumieli potrzeby osób z niepełnosprawnościami.     Wart 7 174 730,33 zł projekt „Dostępna PK+” zostanie sfinansowany z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Na mocy podpisanej właśnie umowy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju będzie realizowany od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2029 r. Jest kontynuacją działań, które uczelnia realizowała w ramach projektu  “Dostępna PK" w latach 2021–2023 (także współfinansowanego z funduszy unijnych). Zaowocował on inwestycjami w poprawę dostępności uczelni o wartości ponad 3 milionów złotych. Teraz, dzięki pozyskaniu dwa razy większych środków, będzie można podwoić skalę działań.     Nowy projekt “Dostępna PK+” ma kilka kluczowych celów. To m.in. poprawa dostępności architektonicznej w trzech budynkach kampusu głównego uczelni. – Chodzi o budowę windy oraz toalet dla osób z niepełnosprawnościami w budynku dydaktyczno-administracyjnym CUP oraz dostosowanie wejść do budynków Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej oraz Centrum Wsparcia Społeczności Akademickiej PK w Galerii GIL poprzez montaż podnośników dla osób z niepełnosprawnościami – mówi Agnieszka Kopeć z Centrum Dostępności PK.     Sztuczna inteligencja i prosty język dokumentów     Projekt zakłada zapewnienie lepszego dostępu do informacji przy wykorzystaniu technologii wspomagających osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności oraz poprawę oznaczeń budynków i pomieszczeń, co ułatwi poruszanie się po kampusach. Pojawi się na nich 30 tablic z nazwami budynków w alfabecie Braille’a oraz 500 tabliczek (nazwy katedr, laboratoriów, jednostek administracji) wewnątrz budynków.     Dostępność technologiczna uczelni zwiększy się m.in. dzięki zakupowi oprogramowania WCAG AI+ (Web Content Accessibility Guidelines). To narzędzie sztucznej inteligencji, zapewniające dostępność plików pdf poprzez dostosowanie ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w szczególności z wadami wzroku. Inne plany obejmują zakup zestawów do nauczania hybrydowego, rozbudowę uczelnianego książkomatu o funkcjonalność dla osób z niepełnosprawnościami, a także zakup 9-osobowego busa, przystosowanego do transportu osób o szczególnych potrzebach.   – Chcemy też zaktualizować uczelniane akty prawne w taki sposób, aby lepiej wspierały osoby ze szczególnymi potrzebami oraz podnieść świadomość i wiedzę specjalistyczną na temat niepełnosprawności wśród członków społeczności akademickiej – mówi Agnieszka Kopeć.     W planach jest też dostosowanie systemu Elektronicznego Obiegu Dokumentów (EOD) oraz wdrożenie języka prostego jako standardu w komunikacji uczelni. Oznacza to m.in. aktualizację zapisów w Księdze Identyfikacji Wizualnej, aby uwzględniały oczekiwania osób ze szczególnymi potrzebami, w tym niepełnosprawnościami. – Planujemy również przeprowadzić audyt dostępności informacyjno-komunikacyjnej, aby opracować plan likwidacji barier w tym obszarze – mówi Agnieszka Kopeć. Wszystkie te działania poprawią jakość kształcenia i pracy pod kątem dostępności dla wszystkich studentów i pracowników.   – Wdrożone rozwiązania będą miały trwały charakter, pozostaną w użyciu także po zakończeniu projektu – mówi Agnieszka Kopeć.     Zespół do zadań specjalnych     Pracownicy Centrum Dostępności Politechniki Krakowskiej stworzą i przeszkolą specjalny zespół ds. UDL (Universal Design for Learning), który będzie odpowiedzialny za szkolenie dydaktyków z zakresu projektowania uniwersalnego w nauczaniu.     UDL oznacza optymalizację procesów dydaktycznych w taki sposób, aby dawały równe szanse  wszystkim osobom podejmującym studia. Politechniczny zespół UDL będzie miał za zadanie przeprowadzić serię szkoleń dla kadry akademickiej PK. Tematyka obejmie tworzenie dostępnych materiałów i dostępnego procesu kształcenia, a także obsługę technologii wspierających. Wszystkie materiały edukacyjne zostaną udostępnione społeczności akademickiej w formie e-kursów na różne tematy. W planach jest także opracowanie dostępnych lektoratów z języka angielskiego. Z działań zwiększających świadomość i wiedzę specjalistyczną na temat niepełnosprawności skorzysta 700 członków społeczności akademickiej PK.     Dostępna Politechnika Krakowska     Pierwsza edycja projektu “Dostępna PK” w latach 2021-2023 zaowocowała licznymi udogodnieniami dla studentów i pracowników ze szczególnymi potrzebami. M.in. zamontowano 8 tablic informacyjnych z planami kampusów PK, które zawierają opisy w alfabecie Braille’a oraz 14 wewnętrznych tabliczek z opisami pięter, wskazówkami gdzie znajdują się rektoraty i poszczególne dziekanaty. Zakupiono 15 pętli indukcyjnych, które wspierają osoby niedosłyszące w salach wykładowych. Każda sala wykładowa, w której znajduje się pętla, jest specjalnie oznakowana. Wszystkie wydziałowe strony internetowe zostały dostosowane do potrzeb studentów z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Dla potrzeb niewidomych studentów czy też pracowników PK zakupione zostało stanowisko, informatyczne z oprogramowaniem ubrajlawiającym i udźwiękawiającym, dzięki któremu można przygotować materiały naukowe i wydrukować je na drukarce brajlowskiej.     Przeszkolono też 350 pracowników z zakresu świadomości niepełnosprawności. – Dzięki tym szkoleniom, zarówno ogólnym jak i specjalistycznym, przybliżyliśmy temat barier oraz potrzeb studentów z niepełnosprawnościami. Pokazaliśmy też sposoby w jakie możemy - my, osoby pełnosprawne - te bariery likwidować. Dodatkowo czterech instruktorów z Centrum Sportu i Rekreacji ukończyło kurs instruktora dla osób z niepełnosprawnościami – mówi Agnieszka Kopeć.     Zrealizowane w projekcie cele to m.in: wsparcie zmian organizacyjnych, podniesienie kompetencji kadr Politechniki Krakowskiej, zwiększenie dostępu do edukacji, zwiększenie dostępności wewnętrznych procesów, likwidacja niektórych barier architektonicznych, technologicznych i komunikacyjnych oraz upowszechnianie rozwiązań zapewniających dostępność w jednostkach organizacyjnych.     Dzięki 7 mln zł na kolejne działania Politechnika jeszcze bardziej postawi na równy dostęp do uczelni bez barier. Obecnie kształci się  na PK około 150 studentów i pracuje 30 pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności.             {fastsocialshare}

  Dr hab. inż. Maria Kurańska, prof. PK, dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK oraz prof. dr hab. inż. Agnieszka Sobczak-Kupiec zostały mentorkami projektu „Dziewczyny do Nauki!”. Ambasadorkami niezwykle cennej ogólnopolskiej inicjatywy są zaś dr hab. inż. Jolanta Jaśkowska oraz mgr inż. Dagmara Słota. Dziewczyny do nauki to projekt, skierowany do maturzystek, studentek i doktorantek kierunków technicznych i ścisłych oraz naukowczyń z obszaru STEM (ang. science, technology, engineering, mathematics). Promuje naukę wśród kobiet - ma inspirować do rozwijania kariery naukowej, a także służyć nawiązywaniu i rozwijaniu relacji zawodowych. Swoim doświadczeniem podzielą się odnoszące znakomite sukcesy badaczki z Politechniki Krakowskiej.     Dr hab. inż. Maria Kurańska, prof. PK, dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK oraz prof. dr hab. inż. Agnieszka Sobczak-Kupiec zostały mentorkami projektu „Dziewczyny do Nauki!”. Tę funkcję mogą sprawować naukowczynie i menedżerki pracujące na uczelniach lub w instytutach badawczych, które w spotkaniach 1:1 podzielą się swoją wiedzą z kobietami będącymi na wcześniejszych etapach działalności naukowej. W projekcie przewidziano zarówno mentoring związany ze ścieżką badawczą, jak i wspieranie rozwijania ścieżki zarządczej (począwszy od funkcji kierownika projektu naukowego po rolę menedżera jednostki naukowej).   W ramach projektu zostanie także utworzona sieć ambasadorek, które mają za zadanie działać na rzecz konsolidacji środowiska polskich naukowczyń w celu zwiększenia liczby młodych badaczek w obszarach, gdzie są one niedoreprezentowane. W gronie ambasadorek programu również nie brakuje reprezentantek Politechniki Krakowskiej. Są to: dr hab. inż. Jolanta Jaśkowska oraz mgr inż. Dagmara Słota.   Poprzez projekt „Dziewczyny do Nauki!” Fundacja Edukacyjna Perspektywy chce promować wybór nauki jako atrakcyjnej ścieżki zawodowej. Jak wynika z analizy dostępnej w systemie RAD-on (czerwiec 2024), kobiety stanowią 48 proc. ogólnej liczby nauczycieli akademickich w Polsce. Jednak proporcja kobiet prowadzących badania naukowe w naukach ścisłych i technicznych (STEM) to zaledwie 33 proc., a w niektórych dyscyplinach (np. automatyka, elektronika, elektrotechnika) nawet poniżej 10 proc. Dlatego projekt szczególny nacisk kładzie na różnorodność właśnie w tych dziedzinach nauki.   Projekt „Dziewczyny do Nauki! Zachęcanie kobiet do kariery badawczej w naukach technicznych i ścisłych” jest finansowany ze środków budżetu państwa przyznanych przez Ministra Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II - Popularyzacja nauki”.         {fastsocialshare}  

    Politechnika Krakowska ma 80 lat. Rok bogatych obchodów jubileuszu zainaugurowała w poniedziałek 13 stycznia w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Odbyło się tu Nadzwyczajne Posiedzenie Senatu PK z udziałem licznych gości, a także pracowników i studentów uczelni. – Naszym jubileuszem nie tylko upamiętniamy ważną dla nas rocznicę. Chcemy też zaprezentować istotny wkład Politechniki w rozwój nauki, gospodarki, przemysłu, kultury, a także przypomnieć ważne znaczenie naszej uczelni dla Małopolski i Krakowa – mówił rektor Politechniki prof. Andrzej Szarata. Szczególną podróżą przez historię uczelni była jego rozmowa z poprzednikami na rektorskim stanowisku: prof. Kazimierzem Flagą, prof. Marcinem Chrzanowskim, prof. Józef Gawlikiem i Kazimierzem Furtakiem. Aż do źródeł politechnicznej historii sięgnął odsłaniając nieznane szerzej kulisy powoływania w Krakowie politechniki dr Marek Stella-Sawicki, wnuk założyciela Politechniki prof. Izydora Stella-Sawickiego, uznawanego też za pierwszego rektora PK. Wydarzenie uświetnił koncert fortepianowy prof. Marka Drewnowskiego i wystawa fotograficzna „Opowieść w obrazach” Jana Zycha. Zabrzmiały też w Teatrze Słowackiego dźwięki największych przebojów Marka Grechuty, jednego ze znakomitych absolwentów Politechniki Krakowskiej. Jego utwory wykonała brawurowo studentka Politechniki Sandra Kiwior.     Galeria zdjęć z wydarzenia      80 lat z nauką, techniką, kultura i sztuką   – 80 lat temu rozpoczęła się historia Politechniki Krakowskiej. Historia, której karty zapisują kolejne pokolenia pracowników i studentów. Rok 2025 upłynie pod znakiem obchodów jubileuszu instytucji, którą mam zaszczyt i przyjemność reprezentować – mówił witając znamienitych gości rektor PK prof. Andrzej Szarata. Wskazywał, że Politechnika Krakowska to z jednej strony wybitni inżynierowie i naukowcy, a z drugiej wielu wspaniałych artystów, twórców kultury, sportowców i biznesmenów. – Naszymi studentami, byli między innymi Zdzisław Beksiński, Marek Grechuta, Ewa Demarczyk, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Andrzej Mleczko, Sebastian Karpiel-Bułecka, Wojciech Zabłocki, Renata Knapik-Miazga, Krzysztof Ingarden, czy Ryszard Florek – przypominał rektor. – Zależy tam, żeby jubileusz osiemdziesięciolecia unaocznił wszystkim, że Politechnika Krakowska jest w pełnym znaczeniu tego słowa wspólną akademicką typu Universitas. Właśnie dlatego nasze działania w kolejnych miesiącach roku będziemy koncentrować wokół czterech kluczowych słów dewizy jubileuszu: Nauka – Technika – Kultura – Sztuka – mówił rektor PK.   Dorobek 8 dekad działalności uczelni to blisko 120 tysięcy wykształconych inżynierów, ogromny wkład w rozwój rodzimego przemysłu, setki osiągnięć naukowych, udział pracowników uczelni w najważniejszych gremiach eksperckich kraju, województwa i Krakowa.     Prof. Izydor Stella-Sawicki – pionier sprzed więcej niż 80 lat   Wyjątkową opowieść o początkach politechniki w Krakowie przedstawił gościom jubileuszowej uroczystości dr Marek Stella-Sawicki, wnuk prof. Izydora Stella-Sawickiego, uznawanego za pierwszego rektora PK, pioniera działań na rzecz powołania pod Wawelem wyższej szkoły o politechnicznym profilu.   W świetle niedawno odkrytych materiałów archiwalnych rodziny Sawickich, geneza powstania Politechniki Krakowskiej sięga lat 20. XX w. W 1929 r. prof. Izydor Stella-Sawicki, profesor Akademii Górniczej w Krakowie, opracował szczegółowy referat przedstawiający wizję założenia politechniki w Krakowie. Dokument ten, odnaleziony przez Ewę i Tomasza Stella-Sawickich, wskazuje, że idea powstała jeszcze w okresie II Rzeczypospolitej, znacznie wcześniej niż dotąd sądzono, uznając, że kluczowym impulsem do powołania Politechniki Krakowskiej była potrzeba odbudowany kraju po II wojnie światowej. – Prof. Stella-Sawicki podejmował już inicjatywy, które miały zaowocować powołaniem politechniki w Krakowie o wiele wcześniej. Podkreślał, że Polska, licząca wówczas 30 milionów mieszkańców, posiada jedynie dwie politechniki, co jest niewystarczające. Odwoływał się do przykładów zagranicznych, takich jak Austria, Niemcy czy Czechosłowacja, gdzie liczba politechnik była znacznie większa. Postulował stworzenie trzeciej – po Warszawie i Lwowie – politechniki, która miałaby kształcić wykwalifikowanych inżynierów, wspierać uprzemysłowienie kraju oraz przyczyniać się do wzrostu gospodarczego i obronności Polski. I wskazywał jako właściwe miejsce dla niej Kraków – z jego polskością, akademicką tradycją, obecnością bibliotek, muzeów oraz uczelni wyższych, takich jak Uniwersytet Jagielloński czy Akademia Górnicza, które mogłyby wesprzeć nową uczelnię na początku jej działania – mówił dr Marek Stella-Sawicki.   Z inicjatywy prof. Stella-Sawickiego w Krakowie powstał już w latach 20. XX w. tymczasowy komitet założycielski, w skład którego weszli wybitni profesorowie, tacy jak Tadeusz Sikorski, Walery Goetel, Adolf Szyszko-Bohusz czy Arnold Bolland. Chociaż realizacja projektu została opóźniona, wizja prof. Stella-Sawickiego stanowiła fundament idei, która powróciła po II wojnie światowej, prowadząc ostatecznie do założenia Politechniki Krakowskiej w 1945 r. Dokumenty z 1929 r. dowodzą, że inicjatywa ta była dobrze przemyślana i zaawansowana już w czasach II Rzeczypospolitej, dlatego mogła się udać zaraz po wojnie, która wyniszczyła kraj, ale nie odebrała entuzjazmu jego elitom i młodym, którzy rozpoczęli nabór na studia politechniczne w Krakowie już w lutym 1945 r.   Ale losy nowej uczelni pod Wawelem ważyły się długo – rozważano powstanie tu Politechniki Śląskiej. 31 maja 1945 r. w auli Akademii Górniczej odbyła się nawet inauguracja pierwszego roku akademickiego tej tymczasowo ulokowanej w Krakowie uczelni. Wkrótce przeniosła się jednak do Gliwic, a krakowski epizod jej działalności przyczynił się do kontynuowania wykładów w mieście. Dzięki staraniom prof. Sawickiego, 5 października 1945 r. minister oświaty wyraził zgodę na utworzenie przy Akademii Górniczej wydziałów politechnicznych: architektury, leśnego oraz inżynierii lądowej, wodnej i mierniczej. Były zalążkiem przyszłej politechniki, choć działały początkowo w ramach Akademii Górniczej. Walery Goetel, rektor AG, wspierał tę inicjatywę. Miały odrębną administrację, budżet i Senat. Prof. Izydor Stella-Sawicki jako prorektor sprawował pełną władzę organizacyjną. Uważany jest za pierwszego rektora PK. Stan niepewności prawnej trwał do 19 listopada 1946 r. Tego dnia został wydany dekret o utworzeniu Wydziałów Politechnicznych na AG, obowiązujący z mocą wsteczną od 1 kwietnia 1945 r. Jest to data, którą uznaje się za moment powstania Politechniki Krakowskiej. W 1947 r. siedziby wydziałów, rozrzucone w różnych punktach miasta, przeniesiono do zaadaptowanych do celów edukacyjnych budynków dawnych koszar przy ul. Warszawskiej. Dziś mieści się tu główny, pięknie odnowiony kampus uczelni.   W roku jubileuszu Politechnika Krakowska na 8 wydziałach i w Szkole Doktorskiej kształci 12 tysięcy studentów i doktorantów, ma blisko 2 tysiące pracowników, w tym ponad 1100 nauczycieli akademickich. Działalność naukową koncentruje wokół 8 dyscyplin, wszystkie w ostatniej ewaluacji uzyskały ocenę A, a architektura A+. Uczelnia ulokowana jest w trzech krakowskich kampusach, ma też trzy hale sportowe, ośrodki rekreacyjno-konferencyjne w Żywcu i Zakopanem.       Rektorskie przesłania: służba ludziom i naukowym ideom, praca zespołowa, wzajemne zrozumienie   Ważnym punktem inauguracji 80-lecia Politechniki była rozmowa byłych rektorów na temat: „Ewolucja Uczelni w dobie zmian technologicznych i społecznych: rola rektorów w kształtowaniu przyszłości Politechniki Krakowskiej”.   Prof. dr hab. inż. Kazimierz Flaga (rektor w kadencjach: 1996-1999 i 1999-2002), prof. dr hab. inż. Marcin Chrzanowski (2002-2005), prof. dr hab. inż. Józef Gawlik (2005-2008) oraz prof. dr. hab. inż. Kazimierz Furtak (rektor PK w kadencjach 2008-2012 i 2012-2016) spotkali się na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego, by opowiedzieć o swoich kierowaniu uczelnią – ambicjach, sukcesach i wyzwaniach swoich czasów. Moderatorem rozmowy był obecny rektor PK prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata. Jak podkreślał, Politechnika Krakowska jest rozpoznawalna w Europie i na świecie, ale to nie mogło się odbyć bez całych pokoleń osób, które na to pracowały. – Politechnika znalazła się w tym miejscu m.in. dzięki jej liderom – rektorom. Co było z ich perspektywy ważne? Jak PK zmieniała się w latach 90 i na początku XXI w.? – pytał swoich poprzedników.   Urzędowanie prof. Kazimierza Flagi przypadło na trudne czasy drugiej połowy lat 90., gdy Politechnika zmagała się z zadłużeniem. Dzięki wprowadzeniu decentralizacji finansowania oraz reformom w procesie pozyskiwania funduszy uczelnia wyszła z deficytu w ciągu dwóch lat. Za kadencji rektora Flagi przeprowadzono aż 115 remontów (m.in. holu WIL ze słynnymi już witrażami) oraz zrealizowano liczne inwestycje, w tym budowę nowej hali sportowej. Stworzono Biuro Karier, powołano nowy Wydział Fizyki Technicznej i Modelowania Komputerowego, a także otwarto Centrum Sportu i Rekreacji oraz Centrum Transferu Technologii, powołano miesięcznik uczelniany „Nasza Politechnika”. Rektor Flaga dążył, by Politechnika była nie tylko uczelnią, ale także miejscem przyjaznym i inspirującym, co podkreślały witraże, obrazy oraz zasada “Universitas” polegająca na integracji nauki z rozwojem gospodarczym kraju. – Na widowni są rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczo-Hutniczej. Kiedyś ktoś mnie zapytał „gdzie się plasuje Politechnika Krakowska?”. Powiedziałem, że dokładnie pośrodku. Jeżeli chodzi o nauki techniczne to czerpiemy inspiracje z AGH, a jeżeli chodzi o tę stronę kulturową, społeczną, to mamy cechy Uniwersytetu Jagiellońskiego – mówił w trakcie swojego wystąpienia rektor Flaga.   Rektor Marcin Chrzanowski podkreślał zespołowy charakter pracy administracji uczelni i rektorów, zarówno obecnych, jak i przeszłych. Kluczowym dla kontynuowania dalszego rozwoju uczelni było – jego zdaniem – stworzenie sprawnej grupy zarządzającej uczelnią. Dorobkiem jego kadencji jest też m.in. utworzenie Muzeum Politechniki Krakowskiej. – Jeśli uznajemy, że nauka jest przewidywaniem, nie da się jej uprawiać, bez spojrzenia w przeszłość, w to co już było – zaznaczał prof. Chrzanowski. Za jego kadencji odsłonięto też pomnik Tadeusza Kościuszki na dziedzińcu głównym uczelni, dziś stanowi ważny jej symbol. – Ile razy przechodzę i widzę pod tym pomnikiem studentów, którzy robią sobie z nim zdjęcia po uzyskaniu dyplomu, to myślę sobie, że zrobiłem coś dobrego dla społeczności akademickiej Politechniki – żartował w trakcie swojego wystąpienia rektor Chrzanowski.   Rektor Józef Gawlik kontynuował reformy administracyjne i finansowe, zaczynając od analizy struktury zatrudnienia i organizacji uczelni, co doprowadziło do uproszczeń i renegocjacji ok. 150 umów najmu. Dzięki tym działaniom poprawiono bazę laboratoryjną i dydaktyczną. Prowadzono remonty, m.in. akademików w Czyżynach, przy wsparciu ministerialnych dotacji. Powstało europejsko certyfikowane Laboratorium Emisji Akustycznej. Powołano nowy kierunek studiów – zarządzanie i inżynierię produkcji, która dzięki staraniom środowiska PK awansowała na nową dyscyplinę nauki. Zawiązano partnerstwa z uczelniami europejskimi w ramach projektu HUGESCO – Higher Education as Generator of Strategic Competences (lata 2007–2009) oraz podpisano liczne porozumienia międzynarodowe, m.in. z uczelniami w Austrii i na Ukrainie. Politechnika jako jedna z pierwszych uczelni w Polsce zaczęła też prowadzić badania losów absolwentów, co stało się fundamentem do ewaluacji ich ścieżek zawodowych. Był to jeden z pierwszych takich projektów w Polsce.   Bogatą w rozwój infrastruktury badawczej i dydaktycznej kadencję rektor Kazimierz Furtak rozpoczął od odzyskania budynku późniejszej „Działowni” od Agencji Mienia Wojskowego oraz modernizacji kampusu przy ul. Warszawskiej, w tym zabytkowego aresztu znajdującego od strony alei Juliusza Słowackiego (obecnie to siedziba Muzeum Politechniki). Dzięki tym działaniom Politechnika odzyskała dawny blask. Zrealizowano Małopolskie Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego, Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych. Uczelnia odzyskała budynki przy ul. Bydgoskiej i Kanoniczej, pozyskała dawne budynki CEBEA przy ul. Lea wraz z fabryką sprzętu w Bochni, rozbudowała ośrodek żeglarski w Żywcu. – W każdym roku prowadziliśmy po 100 projektów inwestycyjnych – przypominał rektor Furtak. Podkreślał też wagę międzynarodowej współpracy naukowej. – Podpisaliśmy dwie umowy o prestiżowej współpracy z CERN-em jako pierwsza uczelnia w Polsce – przypomniał prof. Furtak. Na prace remontowo-inwestycyjne wydano ponad 150 mln zł, głównie z dofinansowań zewnętrznych.   Listownie o swoje kadencji opowiedział gościom jubileuszu prof. Jan Kazior (nieobecny z powodu choroby). Jego czas kierowania uczelnią przypadł na lata 1996-2020. To okres wielu zmian: – Reformy, których dokonaliśmy, były efektem analizy naszego potencjału i dostosowania struktur uczelni do nowych wymagań ustawowych stawianym szkołom wyższym. Zdecydowaliśmy, że główna część działalności badawczej pracowników Politechniki Krakowskiej koncentrować się będzie wokół ośmiu dyscyplin naukowych, a to umożliwiło oparcie struktury uczelni na wydziałach, skupionych wokół dyscyplin. Na Politechnice oznaczało to powołanie od 1 października 2019 r. nowego wydziału (Inżynierii Materiałowej i Fizyki) oraz rozszerzenie profilu działania i zmianę nazw dwóch innych wydziałów. Dla wszystkich 8 wydziałów PK stworzyliśmy też nową identyfikację graficzną, wyrażającą ich autonomię, ale jednocześnie wspólnotę z politechniczną całością. W centrum rektorskiej uwagi była troska o studentów. – Jedną z ważnych inicjatyw było powołanie na Politechnice – pierwszego tego typu na polskich uczelniach – laboratorium studenckich innowacji FutureLab PK – podkreśli prof. Kazior. Remonty i nowe inwestycje – to była ważna część jego kadencji. W 2019 r otwarto m.in. nowoczesne Centrum Tenisowe Politechniki Krakowskiej z czterema krytymi kortami. Przygotowano wnioski na strategiczne nie tylko dla PK, ale i całego regionu inwestycje, m.in. – Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej. – Ważny obszar to umiędzynarodowienie uczelni i jej awans w rankingach międzynarodowych. Systematycznie poprawialiśmy wskaźniki umiędzynarodowienia, kształcąc coraz więcej zagranicznych studentów oraz oferując studia zakończone podwójnym dyplomem. Pod koniec kadencji ruszyliśmy z International School of Engineering z Tjangin University, gdzie rokrocznie rekrutujemy chińskich studentów na Wydział Architektury – wspominał prof. Jan Kazior.   Podczas jubileuszowego posiedzenia Senatu PK uczczono minutą ciszy i przypomniano dorobek śp. rektora Andrzeja Białkiewicza, zmarłego w trakcie pełnienia funkcji w 2023 r.   Co oznaczało dla Was pełnienie najwyższej funkcji Politechniki Krakowskiej – zapytał na koniec rozmowy rektor Andrzej Szarata . – Służba ludziom, zrozumienie przyszłości, wizja dla przyszłości, praca zespołowa i stworzenie rodzinnej atmosfery to będzie również moje credo rektorskie – podsumował odpowiedzi, które usłyszał.   Więcej o jubileuszowej debacie rektorskiej w najbliższym numerze „Naszej Politechniki”       Recital fortepianowy Marka Drewnowskiego i występ Sandry Kiwior na inaugurację jubileuszu   Nadzwyczajne posiedzenie Senatu Politechniki Krakowskiej z okazji jubileuszu 80-lecia, uświetnił swoim recitalem fortepianowym prof. Marek Drewnowski – światowej sławy pianista, dyrygent, propagator twórczości Fryderyka Chopina, nauczyciel akademicki, a także uczestnik różnych projektów filmowych, m.in. współproducent filmu „Oczarowanie Fryderyka” Izabeli Cywińskiej, autor scenariusza filmu fabularnego o Ignacym Janie Paderewskim. Uczestnicy inauguracji roku jubileuszowego Politechniki Krakowskiej, zgromadzeni w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, na początku usłyszeli sonaty Domenico Giuseppe Scarlattiego – włoskiego kompozytora okresu baroku i Maestro del Coro na dworze Marii Kazimiery, żony króla Jana III Sobieskiego, która – po śmierci męża – wyjechała z Polski i zamieszkała w Rzymie.   Następnie pianista zaprezentował mazurki Fryderyka Chopina, który w wieku 20 lat odwiedził Kraków w drodze do Wiednia, gdzie odniósł swój pierwszy wielki zagraniczny sukces – zaprezentował szerokiej publiczności wariacje na temat I aktu arcydzieła operowego „Don Giovanni” Wolfganga Amadeusza Mozarta. Po ich wysłuchaniu niemiecki kompozytor Robert Schuman napisał o młodym pianiście: „Panowie, czapki z głów, to geniusz”.   Na koniec koncertu Marek Drewnowski zagrał sonatę wybitnego węgierskiego kompozytora Beli Bartoka, uznawanego za jednego z pionierów muzyki współczesnej, który wywarł znaczący wpływ na wielu kompozytorów XX w. Jego sonata fortepianowa jest stosunkowo mało znana i rzadko prezentowana na koncertach, m.in. ze względu na bardzo złożoną wielowarstwową strukturę formalną.   Recital prof. Marka Drewnowskiego był swoistą muzyczną ilustracją dziejów Politechniki Krakowskiej, począwszy od 1945 r. Domenico Scarlatti, którego sonaty maestro zaprezentował na początku, był kompozytorem nadwornym, podległym komuś. Początek Politechniki Krakowskiej, a więc lata 1945-1953, to czas, gdy nowa krakowska uczelnia była zależna od Akademii Górniczo-Hutniczej, choć posiadała dużą autonomię. Z kolei Fryderyk Chopin, jak podkreślali prowadzący wydarzenie, był artystą wyzwolonym. Zauważalny jest tu związek z historią Politechniki Krakowskiej – okresem od 1954 r., gdy zaczęła działać jako niezależna uczelnia, do 1976 r. – wtedy nadano jej imię Tadeusza Kościuszki. Ostatni fragment recitalu to nawiązanie do czasów od 1976 r. aż po współczesność – rozwój uczelni, tworzenie nowych kampusów, śmiałe wizje związane z przyszłością, budowanie mocnej pozycji w polskim środowisku akademickim.   Występ prof. Marka Drewnowskiego nie był jedynym artystycznym akcentem podczas inauguracji jubileuszu 80-lecia. Przed publicznością zgromadzoną w Teatrze im. Juliusza Słowackiego wystąpiła również Sandra Kiwior, studentka Wydziału Informatyki i Telekomunikacji na Politechnice Krakowskiej, przewodnicząca wydziałowej Rady Samorządu Studenckiego. Wykonała dwie piosenki z repertuaru Marka Grechuty – absolwenta Wydziału Architektury PK: utwór „Niepewność”, a więc muzyczną interpretację wiersza Adama Mickiewicza oraz „Nie dokazuj” z 1970 r. Słowa tej piosenki napisał Marek Grechuta, zaś muzykę skomponował Jan Kanty Pawluśkiewicz – także absolwent PK. Wydarzenie uświetnił również Akademicki Chór Politechniki Krakowskiej „Cantata” pod dyrekcją Marty Stós. Chórzyści wykonali utwór „Gaudeamus igitur”, czyli najstarszą zachowaną pieśń studencką. Muzycy „Cantaty”, doceniani nagrodami i wyróżnieniami w czasie wielu wydarzeń muzycznych w kraju i za granicą, zaśpiewali madrygał angielski – „Now is The Month of Maying” autorstwa Thomasa Morley’a, XVI-wiecznego kompozytora, organisty i teoretyka muzyki oraz „Kołysankę” ze słowami Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i muzyką Jana Adama Maklakiewicza.     Politechniczna „Opowieść w obrazach” autorstwa Jana Zycha   Ostatnim akordem nadzwyczajnego posiedzenia Senatu była rozmowa prowadzących wydarzenie Wiktorii Duś i Bartłomieja Krystyńskiego z artystą fotografikiem Janem Zychem, od ponad pół wieku dokumentującym wydarzenia z życia Politechniki Krakowskiej. Jan Zych jest autorem i współautorem licznych wystaw fotograficznych – indywidualnych, zbiorowych i pokonkursowych w Polsce i za granicą. Jako pierwszy fotoreporter został uhonorowany „Złotą Gruszką” – Nagrodą Stowarzyszenia Dziennikarzy RP w Krakowie. Jest członkiem honorowym Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego, a także członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.   Pretekstem do spotkania była wystawa zatytułowana „Opowieść w obrazach”, której większą część – około 30 fotografii, wyeksponowano w Teatrze im. Juliusza Słowackiego dla uczestników inauguracji obchodów jubileuszu. Jak mówił Jan Zych, zdjęcia jego autorstwa ukazują w dużej mierze początki przygody z Politechniką Krakowską, m.in. z jego czasów studenckich, a także pierwszych lat pracy. Jedna z bardziej charakterystycznych fotografii, wykonana wiosną 1980 r., prezentuje politechniczny autobus – wyprodukowany w NRD Robur LO3000 – przed dawną stołówką nr 13 na kampusie przy ul. Warszawskiej – obecna Galeria GIL. Wkrótce wystawa Jana Zycha dostępna będzie dla szerokiej publiczności właśnie w Galerii GIL.       Gratulacje i życzenia dla Politechniki    W inauguracji jubileuszu 80-lecia Politechniki Krakowskiej wzięło udział wielu znamienitych gości. Na ręce rektora prof. Andrzeja Szaraty gratulacje złożyli m.in.: Elżbieta Achinger, I wicewojewoda małopolski, dr Gabriela Olszowska, małopolska kurator oświaty, Stanisław Kracik, zastępca prezydenta Miasta Krakowa, Piotr Moskała, który reprezentował na uroczystości także przewodniczącego Rady Jakuba Koska, prof. dr hab. Piotr Jedynak, przewodniczący Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor AGH oraz prof. dr hab. Piotr Dobosz, prezes Zarządu Komitetu Kopca Kościuszki w Krakowie.      Rok jubileuszowy: Gale, wystawy, koncerty, huczne Juwenalia i mistrzostwa betonowych kajaków w Krakowie   Rozpoczęte właśnie oficjalnie bogate obchody jubileuszu Politechniki Krakowskiej zostały zaplanowane na cały 2025 r. Preludium do nich stanowił grudniowy 82. Konkurs Szopek Krakowskich z ważnym politechnicznym udziałem. Po raz pierwszy w historii w tradycyjnym konkursie krakowskim wystartowała szopka z akademickim rodowodem. Dzieło inspirowane jubileuszem Politechniki – architekturą jej kampusów, tradycjami i postaciami z historii uczelni – stworzył utytułowany mistrz szopkarstwa Filip Fotomajczyk. 2-metrowa konstrukcja została uhonorowana wyróżnieniem Dyrektora Muzeum Miasta Krakowa.    Inne główne punkty jubileuszu to m.in.: międzynarodowy, otwarty konkurs „Kampus Przyszłości” na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej kampusu Politechniki Krakowskiej w Czyżynach  wystawa „Osobowości 80-lecia Politechniki Krakowskiej” (luty), prezentująca 80 wybitnych postaci historycznych uczelni konkurs na politechniczny mural z planowanym odsłonięciem dzieła na ścianie Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki podczas majowego Święta Szkoły Bieg Kościuszkowski, który wróci na ulice Krakowa (marzec) Juwenalia Krakoskie w Strefie Polibudy (maj) dla rekordowej liczby uczestników Święto Szkoły połączone z piknikiem (wspólnym z Uniwersytetem Ekonomicznym)  i pokazem specjalnym oraz świętem patrona PK Tadeusza Kościuszki w ramach Nocy Muzeów (maj) Kraków Concrete Canoe Competition - pierwsze w Polsce międzynarodowe zawody betonowych kajaków na torze Kolna (czerwiec) uroczysta inauguracja roku akademickiego 2025/2026 w Muzeum Lotnictwa Polskiego z udziałem szerokiego grona krajowych i międzynarodowych gości, połączona ze Zjazdem Absolwentów oraz koncertem w Filharmonii Krakowskiej (październik). W programie koncertu m.in. recital organowy i chóralny na tematy muzyczne inspirowane twórczością Marka Grechuty – absolwenta PK oraz awangardowa kompozycja do tekstów opowiadań Stanisława Lema „Bajki robotów” finałowa Gala 80-lecia z wręczeniem nagród i odznaczeń (listopad) Wigilia akademicka PK 2025, koncert kolęd oraz promocja albumu fotograficznego „Kronika 80-lecia PK” (grudzień).   Z okazji jubileuszu ciekawe inicjatywy, uzupełniające główny program obchodów, przygotowały też wydziały Politechniki. Każdemu z 8 wydziałów poświęcony będzie jeden miesiąc z jubileuszowego roku. Zaproszą m.in. na studencki maraton programowania Kościuszkon, Festiwal Mechanika ze zlotem samochodów zabytkowych i pokazami bolidów – wodorowego i elektrycznego, bicie rekordów z okazji Dnia Liczby Pi czy Dnia Inżynierii Materiałowej, Dzień Lądowca z otwartym dla krakowian zwiedzaniem Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej. Zorganizują też wystawy, konferencje naukowe i dni branżowe.   Program obchodów 80-lecia Politechniki Krakowskiej powstał w ramach prac Komitetu Jubileuszowego (przewodniczy mu prof. Krzysztof Kluszczyński) w kooperacji z wydziałami, jednostkami pozawydziałowymi i administracyjnymi uczelni oraz samorządami studentów i doktorantów. Organizację obchodów koordynuje Dział Promocji Politechniki i Biuro Rektora PK. Wraz ze startem obchodów uruchomiona zostanie specjalna strona internetowa poświęcona jubileuszowi.   Patronat honorowy nad jubileuszem sprawują marszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka i prezydent miasta Krakowa Aleksander Miszalski.    Patronami medialnymi jubileuszu 80-lecia PK są: Dziennik Gazeta Prawna, Telewizja Polska Odział Kraków, Radio Kraków, Dziennik Polski, Gazeta Krakowska, Forum Akademickie, LoveKrakow.pl, Builder, Inżynier Budownictwa, inzynieria.com.     (mas, jp, bk)     Fot. główne zdjęcie - Piotr Malec, pozostałe zdjęcia - Joanna Skowrońska           {fastsocialshare}

  Owoce modelowego przykładu  współpracy środowiska naukowego z partnerami gospodarczymi zaprezentowała podczas 24th World Canals Conference w Bydgoszczy dr inż. Marta Łapuszek z Politechniki Krakowskiej. Ekspertka Katedry Geoinżynierii i Gospodarki Wodnej Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki uczestniczyła w eksperckiej ocenie rewitalizacji węzła wodnego Krapkowice, wykonywanej przez PBW Inżynieria z Wrocławia na zlecenie Wód Polskich. - Efekty rewitalizacji udowadniają, że kontekst ekologiczny i ekonomiczny są możliwe do pogodzenia przy realizacji tak wymagających projektów jak nadawanie drogom wodnym nowych funkcjonalności z poszanowaniem środowiska – mówi naukowczyni.       Mottem przewodnim tegorocznego spotkania naukowców oraz gospodarzy i użytkowników śródlądowych dróg wodnych z całego świata były wyzwania związane ze zrównoważoną rewitalizacją kanałów wodnych z korzyścią dla środowiska. Miejsce obrad nie było przypadkowe. Kanał Bydgoski, będący częścią  Międzynarodowej Drogi Wodnej E70, świętuje 250-lecie powstania. Żegluga śródlądowa od wieków pełniła istotną funkcję gospodarczą i kulturową w dziejach ludzkości. Na przestrzeni wieków przechodziła wiele transformacji związanych ze zmieniającymi się kierunkami rozwoju  cywilizacyjnego. – Obecnie, w obliczu zmieniających się kierunków klimatycznych, ekologicznych i urbanistycznych drogi wodne mogą wciąż przynosić liczne korzyści gospodarcze, społeczne i edukacyjne. Tym bardziej, że nowoczesne technologie mogą pomóc w ich rewitalizacji. Wymiana doświadczeń naukowców z projektantami  wykorzystującymi nowe narzędzia jest ważne szczególnie w projektach, w których koniecznie trzeba uwzględniać nie tylko korzyści ekonomiczne, ale i uwarunkowania ekologiczne  – mówi dr  inż. Marta Łapuszek.     Aspekty te podkreślali prelegenci i dyskutanci podczas trzech konferencyjnych paneli  tematycznych w Bydgoszczy: ,,Człowiek i jego aktywność”, ,,Woda, dziedzictwo i turystyka” oraz ,,Ekologia i technologia”. W ostatnim referat pt.  ,,Wybrane realizacje projektowe na stopniach wodnych Odrzańskiej Drogi Wodnej” przedstawiła ekspertka PK. Na przykładzie przebudowanego i zrewitalizowanego węzła wodnego „Krapkowice” pokazała, że współpraca naukowa może wspierać działania inwestorów i wykonawców na rzecz rozwoju zbilansowanego transportu rzecznego.     Podczas konferencji badaczka PK zaprezentowała doświadczenia zespołu specjalistów z PBW Inżynieria (reprezentowanego przez: mgr. inż. Janusza M. Filipczyka, mgr. inż. Pawła Doradę, mgr. inż. Dawida Kędzię), w którego pracach uczestniczyła. – Projekt zrealizowany na zlecenie Wód Polskich przez PBW Inżynieria jest przykładem na to, że przebudowa istniejącej śluzy, budowa drugiej i przystosowanie obu do wymogów klasy V śródlądowej drogi wodnej nie musi kolidować z szeroko pojętymi wymogami przyrodniczymi i krajobrazowymi – podkreśla ekspertka. Realizując projekt zadbano  o utrzymanie szerokiego pasa 200-letnich dębów, zastosowanie ciągów komunikacyjnych z nawierzchnią przepuszczalną, konstrukcją syfonu umożliwiającego przeprawę rybom. Ponadto zadbano o istniejący zabytek hydrotechniki, którym jest tzw. ,,stara śluza” zaprojektowana jeszcze w czasach Pruskich w  1850 roku, wpisana do rejestru zabytków województwa opolskiego. – Śluza została zrewitalizowana wraz z jej elementami technicznymi, a eksponowane stare zabytkowe wrota będą stanowić atrakcję turystyczną. Istotnym elementem projektu było zrównoważone podejście do ukształtowania przestrzeni wokół obiektu z   minimalizacją efektów oddziaływania budowli na środowisko – zaznacza dr inż. Marta Łapuszek.     Wsparcie Politechniki Krakowskiej w tak istotnej kwestii dla inwestycji w Krapkowicach, jaką była ocena ingerencji w środowisko przyrodnicze, to wynik podpisanej w 2022 r. umowy o współpracy naukowo-technicznej między uczelnią a PBW Inżynieria. – Dzięki porozumieniu mogliśmy wymieniać się opiniami i doświadczeniami w zakresie oceny przydatności wdrażanych nowatorskich rozwiązań technicznych – podkreśla specjalistka WIŚiE.     Jak opisują Wody Polskie w ramach modernizacji stopnia wodnego w Krapkowicach przebudowano istniejącą komorę śluzy pociągowej, powstała też nowa śluza pociągowa o długości 190 m i szerokości 12 m wraz z wyposażeniem technicznym, mechanicznym i hydraulicznym, spełniająca wymagania standardów europejskiej drogi wodnej.  Wykonane na obiekcie prace pozwalają na znaczne zaoszczędzenie wody oraz energii wykorzystywanej w czasie śluzowania. W ramach modernizacji powstały również nowa sterownia i awanporty, odcinkowo przełożono także koryto potoku Sonia, na którym wybudowano syfon. Projekt ten to największa od 100 lat inwestycja w Krapkowicach. Celem projektu, współfinansowanego ze środków unijnych, jest rozwój śródlądowej drogi wodnej na Odrze oraz usprawnienie niskoemisyjnych systemów transportu przyjaznych środowisku. Wykonane prace zapewniają bezawaryjność obiektów oraz ich niezawodność, umożliwiającą bezpieczną i bezproblemową żeglugę śródlądową – dla załóg jednostek pływających i obsługi śluzy.     (m)             Na zdjęciach:   1. Dr inż. Marta Łapuszek podczas prezentacji referatu na World Canal Conference, Bydgoszcz 2024 / Fot. archiwum dr inż Marty Łapuszek   2. Śluza Krapkowice na Odrze – awanport górny z widocznymi pozostawionymi 200-letnimi dębami / Fot. dr inż Marta Łapuszek   3. Śluza Krapkowice na Odrze – komora nowej śluzy / Fot. dr inż Marta Łapuszek        {fastsocialshare}

    We wtorek i środę, a więc 27 i 28 września w Auditorium Maximum UJ przy ul. Krupniczej 33 odbędzie się – organizowany przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy” – Krakowski Salon Maturzystów. Udział w wydarzeniu wezmą przedstawiciele Politechniki Krakowskiej.   Stoisko PK będzie zlokalizowane w sali wystawowej na II piętrze gmachu przy Krupniczej. To okazja do lepszego poznania PK i jej oferty edukacyjnej, zasad rekrutacji oraz tych aspektów, które przyszłych studentów interesują najbardziej. Ponadto, uczestnicy otrzymają materiały z przydatnymi informacjami dotyczącymi PK i kierunków studiów. Na tegorocznych maturzystów i wszystkich zainteresowanych czekać będą pracownicy Działu Promocji i Działu Kształcenia, którzy chętnie odpowiedzą na wszystkie pytania. Stoisko Politechniki będzie dokładnie oznaczone.    27 września o godz. 10.00 w inauguracji Krakowskiego Salonu Maturzystów (Duża Aula) weźmie udział rektor Politechniki Krakowskiej prof. Andrzej Białkiewicz. Wcześniej, o godz. 9.30 w Małej Auli Auditorium Maximum odbędzie się prezentacja dotycząca Politechniki Krakowskiej, jej oferty i możliwości, które uczelnia stwarza swoim studentom. Wystąpienie przygotował Dział Promocji PK. Prezentacja na temat Politechniki została zaplanowana także w drugim dniu – 28 września (godz. 9.30).    Szczegóły dotyczące Krakowskiego Salonu Maturzystów, w tym plan stoisk, tutaj.            W tym tygodniu również uczniowie z Rzeszowa będą mieli okazję spotkać się z przedstawicielami PK podczas tamtejszego Salonu Maturzystów (29-30 września, Politechnika Rzeszowska, Aleja Powstańców Warszawy 12). We wrześniu PK uczestniczyła też w targach kieleckich (Kielecki Salon Maturzystów – 6 września) oraz gliwickich (Śląski Salon Maturzystów – 19-20 września). Ponadto, Dział Promocji i pracownicy naukowi Wydziału Architektury wzięli udział w Dniu Otwartym Uczelni Partnerskich, który został zorganizowany 24 września przez I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Śniadeckiego w Siemianowicach Śląskich.    (bk)     Na zdjęciach, Krakowski Salon Maturzystów (27.09.2022 r.) / fot. Jan Zych         {fastsocialshare}

    Na Politechnice Krakowskiej trwają prace nad wykrywaczem deepfake’ów w treściach wideo, audio i obrazach. Rozprzestrzeniane m.in. w Internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych, fałszywe materiały tego typu stają się coraz bardziej niebezpieczne. Mogą być narzędziem cyberprzestępstw, a także politycznej walki i społecznych manipulacji. Naukowcy Politechniki Krakowskiej do walki z deepfake’ami chcą użyć ich … własnej broni – nowoczesnych technik opartych na sieciach neuronowych i metodach uczenia głębokiego. Prace nad projektem pt. „Detekcja zmanipulowanych treści audio-wideo w celu ochrony przed rozprzestrzenianiem wiadomości o charakterze deepfake” prowadzone są w ramach I konkursu „Infostrateg” Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Zespół z PK otrzymał na nie dofinansowanie w wysokości blisko 4 mln zł.   – Zakładamy, że te same lub pokrewne metody uczenia maszynowego, które są wykorzystywane do produkcji treści typu deepfake, mogą być użyte do detekcji zmanipulowanych treści – mówi kierownik projektu dr hab. inż. Michał Bereta, prof. PK z Wydziału Informatyki i Telekomunikacji Politechniki Krakowskiej. W finale prac jego zespołu powstanie automatyczny system do weryfikacji treści typu obraz/dźwięk/wideo, z którego będą mogli korzystać m.in. pracownicy mediów, redakcje, agencje PR i inne podmioty, chroniące wizerunek swoich klientów i produktów, portale internetowe i społecznościowe, policja i inne służby zapewniające bezpieczeństwo, także organizacje pozarządowe i wszyscy zainteresowani sprawdzaniem wiarygodności treści. – Stworzymy narzędzie, które będzie w stanie szybko ocenić, czy badany materiał – zdjęcie, materiał wideo, materiał audio – jest autentyczny, zmanipulowany, czy też całkowicie wykreowany za pomocą metod generatywnych. Wykrywacz może mieć formę prostego w obsłudze serwisu internetowego, który oceni dany materiał albo konkretny adres internetowy i wszystkie dostępne pod nim materiały graficzne, wideo i audio. Można też będzie stale monitorować dany adres internetowy albo – chroniąc konkretną osobę przed atakami typu deepfake – pojawiające się w sieci materiały z jej udziałem – mówi Michał Bereta.     Deepfake – co to jest?   Zjawisko deepfake jest stosunkowo nowe – datowane na rok 2017, gdy użytkownik internetowego forum Reddit o nazwie „deepfakes” zapoczątkował niechlubny trend udostępniania filmów pornograficznych, w których zamiast twarzy aktorek umieszczano twarze znanych celebrytek. Do osiągnięcia tego efektu użyte zostały nowoczesne techniki oparte na sieciach neuronowych i metodach uczenia głębokiego. Już wcześniej, po zaproponowaniu w roku 2014 sieci GAN (Generative Adversarial Networks), czyli modeli będących w stanie generować nowe obrazy, pojawiły się niesamowite możliwości zastosowań sieci neuronowych w wirtualnych manipulacjach treściami. Sztandarowym przykładem była możliwość preparowania zdjęć ludzi, którzy nigdy nie istnieli (łatwy dostęp do serwisu z takimi zdjęciami, ułatwia np. tworzenie fałszywych kont w serwisach społecznościowych).    Obecnie najczęściej jako deepfake rozumie się jakąkolwiek nieprawdziwą informację, która rozprzestrzenia się wirusowo zazwyczaj poprzez media społecznościowe bądź kanały medialne niezbyt dbające o weryfikację źródeł dystrybuowanych przez siebie informacji. W bardziej wąskim i specjalistycznym znaczeniu, termin ten opisuje zawartość medialną, zazwyczaj video lub audio, która wygenerowana została z wykorzystaniem metod obliczeniowych sztucznej inteligencji (SI), nowoczesnych metod uczenia głębokiego. Nazwa deepfake wzięła się z połączenia „deep learning” (ang. głębokie uczenie)  oraz „fake”(fałszywy).     „Fałszywką” w demokrację   – W ostatnich latach użycie nowoczesnych metod obliczeniowych SI lawinowo się rozpowszechniło, również na obszary związane ze sceną i życiem politycznym. To sprawia, że problematyka deepfake została zauważona szerzej – zarówno w mediach, jak i w świadomości decydentów politycznych oraz różnego rodzaju organizacji dbających o porządek społeczny. Dostrzegać zaczęto wiele zagrożeń, nie tylko możliwość osobistego zniesławienia, jak w przypadku zmanipulowanych filmów pornograficznych, ale również możliwość wykorzystania tego typu materiałów do nieczystej gry politycznej, a nawet zakłócania procesu wyborczego w krajach demokratycznych – mówi prof. Bereta.    Naukowe zainteresowanie  wypracowaniem metod rozpoznawania deepfake’ów pojawiło się wcześniej, zaraz za technikami wytwarzania takich materiałów audio/wideo. Za tym idzie z kolei zainteresowanie rynku komercyjnymi rozwiązaniami do detekcji deepfake’ów. W skali światowej pojawiają się pierwsze próby oferowania usług weryfikacji treści, ale – m.in. ze względów bezpieczeństwa pracujące nad nimi firmy – nie upubliczniają szczegółów implementacyjnych swoich modeli detekcyjnych. – Produkty tego typu jak wykrywacz, nad którym pracujemy w Krakowie, pozostają często w zasobach państw, w których powstają – podkreśla ekspert Politechniki. – W naszym rozwiązaniu zaproponujemy unikatowe techniki obliczeniowe, na rynku polskim nie są znane jeszcze rozwiązania odpowiadające naszemu funkcjonalnością i dostępnością.      Naukowa broń do detekcji   W narzędziu do detekcji deepfaków naukowcy z PK zamierzają zastosować nie tylko sieci neuronowe, lecz również opracować specjalne lokalne deskryptory, optymalizację rozwiązań z wykorzystaniem ewolucyjnych algorytmów optymalizacyjnych oraz rozwiązania hybrydowe. – Elastyczna implementacja modeli detekcyjnych pozwoli na ich zintegrowanie z zewnętrznymi rozwiązaniami za pomocą specjalnego API. Rozwiązanie nie będzie miało charakteru zamkniętego. Nawet po zakończeniu prac nad projektem modele detekcyjne będą mogły być dostosowywane do nowych rodzajów materiałów deepfake poprzez analizowanie nowych danych trenujących – zapowiada prof. Michał Bereta.    W projekcie planowany jest rozwój metod wykrywania materiałów deepfake, zarówno w postaci pojedynczych obrazów, jak i nagrań wideo. Wykorzystane w tym celu zostaną różne metody uczenia maszynowego, nie tylko sztuczne sieci neuronowe. Planowane jest również wykorzystanie algorytmów wykrywania anomalii, jak również wykorzystanie ewolucyjnych algorytmów w celu optymalizacji lokalnych deskryptorów obrazów, tak by opracowane w ten sposób deskryptory były bardziej skuteczne w wykrywaniu charakterystycznych błędów i niedociągnięć metod generowania materiałów deepfake.            Trwa wyścig zbrojeń   Naukowcy Politechniki Krakowskiej prognozują, że podobnie jak pomiędzy twórcami wirusów komputerowych oraz autorami programów antywirusowych trwa nieustający wyścig zbrojeń, tak podobna sytuacja będzie miała miejsca pomiędzy twórcami materiałów deepfake a badaczami SI, którzy będą się starali opracować jak najlepsze metody ich wykrywania. – Pojawienie się głośnych medialnie przypadków prób groźnego wykorzystania fałszywych materiałów w celu walki politycznej, zniesławienia bądź oszustwa czyni nasz projekt jeszcze bardziej pożądanym rynkowo – uważa prof. Michał Bereta.    Prace nad projektem pt. „Detekcja zmanipulowanych treści audio-wideo w celu ochrony przed rozprzestrzenianiem wiadomości o charakterze deepfake” prowadzone są w ramach I konkursu „Infostrateg” Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Zespół naukowców z Politechniki Krakowskiej (dr hab. inż. Michał Bereta, prof. PK, dr inż. Paweł Jarosz, dr Adam Marszałek, wspierani przez dr. hab. Pawła Karczmarka, prof. Politechniki Lubelskiej) otrzymał na nie dofinansowanie w wysokości blisko 4 mln zł. Głównym celem badań naukowych i prac rozwojowych w ramach programu „Infostrateg” jest rozwój polskiego potencjału SI poprzez opracowanie rozwiązań wykorzystujących sztuczną inteligencję i blockchain, a mających bezpośrednie zastosowanie w praktyce.    (mas)     Grafiki użyte w tekście przedstawiają wygenerowane sztucznie zdjęcia nieistniejących ludzi z podpowiedzią dla wykrywaczy treści typu deepfake               {fastsocialshare}  

    Studenci i doktoranci Politechniki Krakowskiej mogą poznawać przemysł 4.0 nie tylko w teorii. Wkrótce w ramach zajęć na Wydziale Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej zaczną tworzyć symulacje z wykorzystaniem cyfrowej rozdzielnicy, podłączonej do chmury obliczeniowej. Technologia, którą dostarczy firma ABB, posłuży m.in. do prowadzenia projektów badawczych na potrzeby sektorów energetyki zawodowej i przemysłu. To nowy obszar w trwającej już na wielu polach współpracy Politechniki Krakowskiej i ABB.    By przybliżyć studentom zagadnienia i możliwości rozwiązań dla przemysłu 4.0, Politechnika Krakowska podpisała list intencyjny o współpracy ze spółką ABB w Polsce. Od dłuższego czasu pracownicy firmy ABB angażują się w życie uczelni prowadząc m.in. wykłady i szkolenia. W minionym roku ABB i Politechnika Krakowska otworzyły Centrum Materiałów Funkcjonalnych i Zaawansowanych Procesów Wytwarzania (CEFUMA). Tym razem współpraca przeniosła się do laboratorium Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, gdzie na początku 2022 r. stanie inteligentna rozdzielnica niskiego napięcia. Urządzenie zostanie podłączone do chmury obliczeniowej i zintegrowane ze stanowiskami laboratoryjnymi, na których już zainstalowano aparaturę zasilającą i nadzorczą ABB, m.in. zabezpieczenia silnikowe nn, sterowniki programowalne, układy pomiarowe, terminale zabezpieczeniowe Sn.      – W laboratorium Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej mamy działający model systemu elektroenergetycznego, który w przyszłości inżynierowie będą obsługiwali w zakładach produkcyjnych i energetycznych. To najnowsza technologia dostępna na rynku. Dzięki niej wspólnie ze studentami możemy przeprowadzać badania z obszaru energetyki konwencjonalnej. W przyszłym roku postaramy się stworzyć nowe zastosowanie dla cyfrowej rozdzielnicy i opracować rozwiązanie, które zapewni ciągłość działania procesu technologicznego, nawet gdy w układzie nastąpi zanik napięcia – mówi mgr inż. Łukasz Sołtysek z WIEiK PK, kierownik projektu „Badania zabezpieczeń niskiego napięcia w standardzie rozdzielnicy cyfrowej, wpisującej się w koncepcję Przemysłu 4.0.” Celem projektu jest stworzenie systemu bezpieczeństwa, który w przyszłości mógłby zapobiegać nawet tak wielkim awariom jak blackout i długotrwała przerwa w dostawie energii elektrycznej, grożąca katastrofalnymi  skutkami społecznymi i gospodarczymi.   Wszystkie urządzenia w politechnicznym laboratorium będą ze sobą połączone i wpięte do chmury obliczeniowej, tak jak to ma miejsce w rzeczywistych rozwiązaniach przemysłowych. Rolę nadrzędnego systemu, agregującego dane ze wszystkich odbiorników w laboratorium (w tym z rozdzielnicy) będzie pełnić ABB Ability Energy and Asset Manager, do którego dostęp możliwy jest za pośrednictwem urządzeń podłączonych do Internetu np. urządzeń mobilnych. To bardzo użyteczne, także w sytuacji nauki zdalnej.    – Jeszcze kilka lat temu wiedza o przetwarzaniu w chmurze obliczeniowej była zarezerwowana dla działów IT. Obecnie trend ten ulega zmianie, a jego znaczenie dla inżynierów poszczególnych działów technicznych rośnie z roku na rok. Młodzi ludzie powinni więc poznawać możliwości takich technologii już w trakcie studiów. To dziś wymóg rynku pracy i jedna z bardziej istotnych kompetencji w przemyśle i energetyce, które w coraz większym stopniu korzystają z cyfryzacji – mówi Radosław Dudzik z ABB.    ABB od ponad 20 lat współpracuje ze środowiskiem akademickim w Polsce. Z Politechniką Krakowską realizuje wspólne projekty nie tylko w Centrum Materiałów Funkcjonalnych i Zaawansowanych Procesów Wytwarzania (CEFUMA), ale też patronując kilku politechnicznym kierunkom studiów. Studenci uczelni korzystają ze wsparcia ekspertów firmy także w ramach Koła Naukowego ABB. To w nim powstały tak unikatowe projekty jak biomimetyczna proteza dłoni sterowana impulsami EMG czy proteza kończyny dolnej dla baletnicy, opracowane przez studentki Wydziału Mechanicznego PK Agnieszkę Tkaczyk oraz Zuzannę Gwiazdonik i Annę Wątek. Studenci PK mogą również odbywać praktyki i staże w Korporacyjnym Centrum Technologicznym ABB w Krakowie. Firma wspiera nie tyko uczelnie z Krakowa, ale też z Wrocławia i Gdańska.    (mas, abb)     Fot. Jan Zych         {fastsocialshare}

    Dr inż. Stanisław Czernik (na zdjęciu / fot. Jan Zych) z Wydziału Architektury, konstruktor wieży widokowej ze ścieżką przyrodniczo-edukacyjną w koronach drzew w Krynicy-Zdroju, odebrał podczas gali branży budowlanej i architektonicznej statuetkę „Małopolski Inżynier Budownictwa” za 2019 r. (kategoria: Projektowanie). Nagroda została przyznana w 2020 r., ale – w związku z sytuacją epidemiczną – jej wręczenie odbyło się w październiku br.    Konkurs „Małopolski Inżynier Budownictwa” organizowany jest od 2009 r. Nagradzani są w nim inżynierowie będący członkami Małopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Krakowie. Laureatami mogą też zostać członkowie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, ale za wybitne osiągnięcia dotyczące obiektów budowlanych oddanych do użytku na terenie Małopolski. Uroczysta gala wręczenia nagród odbyła się w październiku w Operze Krakowskiej. Wziął w niej udział m.in. minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.    Zdobywca statuetki „Małopolski Inżynier Budownictwa” w kategorii Projektowanie – dr inż. Stanisław Czernik – studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej. Pracę magisterską pt. „Projekt konstrukcyjno-budowlany pensjonatu w stylu zakopiańskim” obronił w 2010 r. Od 2018 r. pracuje na Wydziale Architektury PK (Katedra Projektowania Architektoniczno-Budowlanego). Prowadzi ze studentami następujące przedmioty: „Konstrukcje budowlane”, „Mechanika budowli”, „Projektowanie zintegrowane” oraz fakultet „Zagadnienia konstrukcyjne w krajobrazie”.    W 2019 r. w Krynicy-Zdroju otwarta została pierwsza w Polsce wieża widokowa ze ścieżką edukacyjną wijącą się wśród koron drzew, według projektu architektów Jana Karpiela „Bułecki” i Wojciecha Trzebuni „Twardego”. Za konstrukcję obiektu odpowiadał zespół pod kierunkiem Stanisława Czernika. Przedsięwzięcie uzyskało tytuł „Budowa Roku 2019” (nagroda I stopnia). Wieża zlokalizowana jest w lasach pasma Jaworzyny Krynickiej. Liczy 49,5 m wysokości. Prowadzi do niej – wznosząca się stopniowo – trasa edukacyjna podpierana przez 18 wież i 87 słupów. Ścieżka mierzy 1030 m i jest obecnie najdłuższą tego typu realizacją w Polsce, cieszącą się dużą popularnością wśród turystów. Dr inż. Stanisław Czernik poświęcił tematyce wież i platform widokowych swoją rozprawę doktorską, którą obronił w 2021 r. na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.    Jednym z podstawowych celów dysertacji była próba kompleksowej analizy współcześnie występujących form strukturalnych i zastosowań funkcjonalnych wież i platform widokowych, które dostosowywane są do obsługi ruchu turystycznego wraz z oceną możliwości spełnienia wymogów w zakresie użytkowania ich przez osoby o ograniczonej zdolności ruchowej oraz małe dzieci. Ponadto autor podjął próbę sformułowania zasad kształtowania form architektonicznych wież i ścieżek napowietrznych zlokalizowanych w chronionych obszarach przyrodniczych z określeniem zalecanych systemów posadowienia takich obiektów.   W swojej pracy zawodowej dr inż. Stanisław Czernik brał udział w działaniach związanych z ochroną Zamku Królewskiego na Wawelu, Łazienek Królewskich w Warszawie czy ruin zamku w Czorsztynie i Mirowie. Sporządzał projekty konstrukcyjne stadionów piłkarskich (Stadion Miejski w Łodzi, stadion GKS Tychy), budynków użyteczności publicznej (np. Przyrodniczo-Medyczne Centrum Badań Innowacyjnych w Rzeszowie), budynków wielorodzinnych, a także wież widokowych w Kurzętnikach koło Ostródy oraz w Rzykach koło Andrychowa.    (bk)           {fastsocialshare}

    Poznaliśmy laureatów Konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków RP oraz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków na najlepsze prace studialne, naukowe oraz popularyzatorskie, dotyczące ochrony zabytków i muzealnictwa. W gronie nagrodzonych nie mogło zabraknąć autorów związanych z Wydziałem Architektury Politechniki Krakowskiej.    Na konkurs wpłynęło 47 prac – 8 doktorskich, 29 magisterskich, 1 inżynierska, 4 wieńczące studia podyplomowe oraz 5 opracowań naukowych – z następujących uczelni i instytucji: Politechnika Krakowska, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Politechnika Wrocławska, Instytut Kaszubski w Gdańsku, Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, Muzeum w Gliwicach, Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego.   Po zapoznaniu się z pracami, Komisja Konkursowa przyznała 10 nagród, każda w wysokości 5 tys. zł oraz 11 wyróżnień. W kategorii książka (monografia naukowa) nagrodę zdobyła dr inż. arch. Anna Staniewska z Katedry Architektury Krajobrazu Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Autorka została doceniona za monografię pt. „Obłędne Ogrody. Idea krajobrazu terapeutycznego w kompozycji zespołów szpitali psychiatrycznych XIX i początku XX wieku”, przedstawiającą genezę i ewolucję, a także interdyscyplinarne korzenie kształtowania krajobrazu jako wsparcia terapii w dawnych zakładach dla osób chorych psychicznie. Opierając się na obszernej bazie źródłowej, dr inż. arch. Anna Staniewska opisała przestrzeń kulturową charakterystyczną dla otoczenia szpitali psychiatrycznych z przełomu XIX i XX w., które lokowano w drobiazgowo zaprojektowanych parkach, nierzadko budując w pobliżu obiekty gospodarcze i ogrody użytkowe, umożliwiające realizację terapii zajęciowej. W pracy przywołano szereg modelowych europejskich przykładów klinik, które wiodły prym w okresie, gdy rodziła się psychiatria jako osobna gałąź medycyny. Książka „Obłędne Ogrody” została opublikowana w 2020 r. przez Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, które – właśnie za tę monografię – zdobyło Wyróżnienie Rektora Uniwersytetu Warszawskiego dla Publikacji Akademickiej w Dziedzinie Nauk Społecznych i Humanistycznych (2021 r.).    W kategorii praca doktorska nagrodę otrzymała m.in. dr inż. arch. Dominika Długosz – autorka obronionej na Wydziale Architektury PK rozprawy pt. „Adaptacja zabytkowych kościołów katolickich do nowych funkcji na wybranych przykładach w Polsce oraz Europie zachodniej” (promotor: prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Kadłuczka). Mgr inż. arch. kraj. Aleksandra Skrzypek została jedną z laureatek w kategorii praca magisterska. Komisja nagrodziła jej dyplom pt. „Rewitalizacja obszaru dawnych klinik w dzielnicy Wesoła w Krakowie” (promotor: dr hab. inż. arch. Katarzyna Hodor, prof. PK; współpromotor: dr inż. arch. kraj. Miłosz Zieliński).    Więcej informacji na temat Konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków RP oraz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków tutaj.    (bk)             {fastsocialshare}